Nowe regulacje w zakresie poszukiwania, rozpoznawania i wydobycia węglowodorów

Tomasz Dobrowolski, Joanna M. Pichet

Warto wspomnieć, że od czasu publikacji pierwszej wersji Projektu minęły dwa lata. W tym czasie Projekt zmieniał się wielokrotnie na skutek ścierania się różnych poglądów na temat planowanej regulacji. W dyskusjach uczestniczyły przede wszystkim Minister Środowiska, Minister Finansów, a także Minister Skarbu Państwa.

Ponadto, Minister Finansów przygotował w ramach osobnej regulacji projekt ustawy o specjalnym podatku węglowodorowym, o zmianie ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W ramach tego projektu proponuje się stawki podatku, które będą się kształtować od 0%, 12% do 25% w zależności od stosunku skumulowanych przychodów od wydatków.

Fakt, że Projekt aktualnie znajduje się na etapie prac parlamentarnych nie przesądza jeszcze o tym, że nie zostaną wprowadzone do niego zmiany. Aczkolwiek nie należy się spodziewać, aby ewentualne zmiany miały wpływ na zakres regulacji lub jej główne założenia.

Główne założenia Projektu są następujące:

• Zgodnie z Projektem, poszukiwanie, rozpoznawanie oraz wydobywanie złóż węglowodorów będzie wymagało uzyskania tylko jednej koncesji. Koncesja będzie wydawana na rzecz zwycięzcy przetargu, którym może być pojedyncza spółka lub konsorcjum. Będzie ona ważna przez określony czas - nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 30 lat. Ponadto, koncesje - wydawane w dalszym ciągu przez Ministra Środowiska - będą określały obszar koncesyjny (blok koncesyjny lub jego cześć), w granicach których ma być wykonywana zamierzona działalność. 

• Koncesja będzie podzielona na dwie fazy: 

(I) fazę poszukiwania i rozpoznawania, 

(II) fazę wydobywania. 

Koncesjonariusz, aby przejść z fazy pierwszej do fazy drugiej będzie musiał zwrócić się do Ministra Środowiska o wydanie tzw. decyzji inwestycyjnej. Wniosek o wydanie decyzji inwestycyjnej powinien zawierać między innymi takie informacje, jak: prawo do nieruchomości, w granicach której będzie wykonywana działalność, termin rozpoczęcia wydobywania węglowodorów oraz geologiczne i hydrogeologiczne warunki wydobywania węglowodorów ze złoża. Z kolei decyzja inwestycyjna będzie określała między innymi sposób wydobywania węglowodorów ze złóż, granice obszaru górniczego oraz termin rozpoczęcia wydobywania węglowodorów ze złoża. 

• Nie będzie wymagana koncesja na samo poszukiwanie węglowodorów. 

• Koncesja na poszukiwanie i rozpoznawanie oraz wydobywanie węglowodorów będzie wydawana w ramach następującej 3-stopniowej procedury: 

(I) postępowania kwalifikacyjnego, w którym podmiot ubiegający się o koncesję będzie oceniany pod kątem tego, czy spełnia wymagane przez ustawę kryteria; 

(II) postępowania przetargowego, którego celem jest wybór najbardziej odpowiedniego inwestora w sposób obiektywny i niedyskryminujący; 

(III) zawarcie umowy o współpracę, w przypadku, gdy zwycięzcą przetargu jest kilka podmiotów. 

• Badania geofizyczne wykonywane w celu zbadania struktur geologicznych będą mogły być prowadzone tylko na podstawie zgłoszenia Ministrowi Środowiska, bez konieczności uzyskania decyzji.

• Decyzja środowiskowa wydawana przez właściwy organ administracji będzie wymagana dopiero na etapie przed uzyskaniem decyzji inwestycyjnej w celu wykonywania koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża oraz wydobywanie węglowodorów ze złoża, czyli tuż przed samym rozpoczęciem wierceń. 

• Przedsiębiorcy zachowują prawa nabyte z koncesji uzyskanych na poszukiwanie i rozpoznanie węglowodorów przed wejściem w życie nowej ustawy. 

• Zrezygnowano z koncepcji powołania NOKE. 

Koncepcja powołania NOKE (Narodowy Operator Kopalin Energetycznych) jako państwowej spółki, nadzorowanej przez Skarb Państwa pojawiła się w pierwszej wersji projektu i była przez dłuższy czas powielana w kolejnych. NOKE miało uczestniczyć w projektach węglowodorowych i posiadać udział w zyskach z wydobycia. Po wielu burzliwych dyskusjach, w ostatecznej wersji projektu zrezygnowano z pomysłu utworzenia NOKE, co w opinii branży stanowi pozytywną zmianę. 

• Instrumenty kontrolne 

Z kolei zamiast NOKE wprowadzono w Projekcie szereg innych instrumentów kontroli państwowej sprawowanej nad procesem uzyskiwania, a następnie wykonywania praw i obowiązków z koncesji (prekwalifikacja, warunki wygaśnięcia i cofnięcia koncesji).

Jakie będą kolejne kroki? 

Projekt, po pierwszym czytaniu na posiedzeniu Sejmu trafił pod obrady sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw energetyki i surowców energetycznych. Zgodnie z ostatnimi doniesieniami prasowymi, Komisja planuje przygotować opinię dotyczącą Projektu do czerwca 2014 r.

W dalszej kolejności Projekt będzie musiał być przyjęty przez Parlament, a następnie podpisany przez Prezydenta. W optymistycznym założeniu, nowe zasady wejdą w życie w pierwszym kwartale 2015 r.

Osoby kontaktowe

Tomasz Dobrowolski

P +48.22.653.4221

tomasz.dobrowolski@klgates.com